RẮN TRONG ĐỜI
SỐNG và KHOA HỌC
Rắn
và con người
Từ thời tiền sử
loài rắn sinh ra gắn liền với đời sống con người. Theo sách Khải Huyền
trong Kinh Thánh thì Adam và Eve là người Nam, Nữ đầu tiên thủy tổ loài người
do Chúa trời tạo ra ở Vườn Điạ Đàng và dạy rằng: “Hết mọi cây trong vườn chúng con có quyền ăn, trừ cây biết lành biết
dữ ở giữa vườn, nếu ăn vào chúng con sẽ chết.”. là cây Đời Sống (Tree
of Life). Con rắn "quỷ quyệt hơn mọi con thú trên cánh đồng."
gian ngoan cám dỗ Eva rằng: “Ăn trái
đó không chết đâu, trái lại mắt bà sẽ mở ra và trở nên giống như Chúa.” Eva
không cưỡng lại được sự cám dỗ hái rồi
đưa cho Adam cùng ăn. Lập tức mắt họ mở ra và thấy mình trần truồng, và họ
bị trục xuất khỏi Vườn Điạ Đàng xuống thế gian. Thiên Chúa xót xa khi
nhìn con cái mình đi vào con đường tội lỗi và đau
khổ, "Thiên Chúa làm cho Adam và
Eve những chiếc áo bằng da và mặc cho họ”(St 3,21), và tìm mọi cách
ngăn chặn tội ác để giúp con người khỏi khổ đau, câu chuyện Adam và Eve là
nền tảng của học thuyết Thiên chúa giáo: "Tội lỗi đến với thế giới qua con người và chết qua tội lỗi,
và vì thế cái chết xảy đến với tất cả loài người bởi con người là tội lỗi..“ Chúa
cũng trừng phạt con rắn "phải đi
bằng bụng, và phải ăn bụi trong suốt những ngày của cuộc đời rắn".
Bởi vậy rắn được coi là tượng trưng cho tội ác và hiểm độc, thù dai, rắn
cũng là biểu hiệu cho Satan. Hình tượng con rắn
trong dân gian thường tượng trưng cho hạng người xấu, tiểu nhân, giả dối cần
phải tránh xa như: „hang hùm nọc rắn“, hay hạng người như „Sư
hổ mang“, „khẩu Phật tâm xà“
là lời như của Phật nhưng tâm là của quỷ, hay „đánh rắn phải đập đầu“ vì để sống nó sẽ trả thù .
Theo truyền thuyết
rắn là sinh vật được nhiều quốc gia trên thế giới sùng kính coi rắn như là
thần linh dưới nhiều hình thức khác nhau, là một hình tượng tín ngưỡng vô
cùng phức tạp. Nhiều huyền thoại hấp dẫn như rắn sống lâu năm sẽ biến thành
nàng tiên đẹp kiều diễm… rắn
cho ngọc quý. Một
số bộ tộc Phi châu, Úc châu, Á châu …..còn tục thờ cúng rắn họ cho rằng rắn có khả năng
thay da, sống trường sinh bất lão. Cổ tích Việt nam cũng nhắc đến sự trường
sinh của rắn qua câu chuyện "rắn
già rắn lột da sống đời“. (các nhà Sinh vật học nghiên cứu rắn có thể sống
tới 50 năm), ở Việt Nam ngày nay nhiều nơi còn mê tín dị đoan thờ lạy rắn.
Người Ai Cập thời xa xưa cho rằng rắn là thần hộ mạng tượng trưng cho sự
khôn ngoan, thiêng liêng cho nguồn năng lượng và sự sáng tạo, sự tái sinh,
bất tử, vĩnh cửu cho các vì vua chúa. Còn lại dấu tích hàng nghìn năm về
trước, trên các vương miện của các vua Ai Cập đều có chạm hình rắn bằng
vàng hay
bằng ngọc còn lưu giữ trong các viện bảo tàng (cấm chụp hình).Trong chuyến
du lịch Ai cập cuối năm 2012 tôi chụp hình trên bức tường cao của đền thờ ở
kim tự tháp bậc thang Djoser xây dựng từ năm 2650 trước công nguyên, còn những
con Cobra, cũng như đền thờ thần Horus ở Edfu trên cổng có hình hai con rắn.
Chùa ở Campuchia có hình là một con
rắn chín đầu gọi là thần rắn Naga. Nhìn chung theo các tài liệu thì rắn làm ảnh hưởng đời sống văn hóa của
nhân loại bằng nhiều hình thức và sự biểu hiện khác nhau. Nó mang những ý
nghĩa biểu tượng nhất định cho văn hóa, tín ngưỡng, tập tục, lối sống theo bản
sắc của một dân tộc.
Đời sống rắn
trong thiên nhiên
Theo tác phẩm Tiere und Lebensräume hiện nay
trên thế giới có hơn 2600 loại rắn.
Trải qua quá trình thay đổi của thiên nhiên, một số loài rắn có những đặc
tính riêng biệt của mình, rắn có chiều dài ngắn, lớn nhỏ khác nhau nhưng có
đặc điểm chung là có thể cuộn tròn. Số đốt xương sống và xương sườn của
loài rắn có khoảng 160 tới hơn 400 đốt. Rắn là một loài động vật máu
lạnh, bò sát, cùng lớp với thằn lằn, tắc kè nhưng rắn không có chân mà di
chuyển bằng cách trườn bò. Loài rắn thuộc chi Caenophidia, số vảy bụng và
hàng vảy lưng của nó tương ứng với số đốt xương sống. Một số rắn đặc biệt
có khả năng lướt nhanh, hầu hết là thuộc chi Chrysopelea nhờ cấu trúc khớp
xương lưng của rắn mềm mại và dẻo dai, di chuyển trên cây rắn có thể “bay”
hơn 15 mét để sang cây khác, nhờ cách uốn mình trong không khí, rắn có những
loại có nọc độc, và không có nọc độc.
Những con rắn độc sử dụng nước bọt, nọc độc tiết
qua những chiếc răng, nọc độc từ miệng rắn có thể làm tê liệt và giết chết
con mồi. Nọc độc là độc tố tác hại qua đường máu đến thần kinh. Có đến
450 loài rắn độc trên thế giới, trong đó có 250 loài có nọc độc giết người.
Toàn thân rắn được bao bọc lớp da có vảy cứng không tăng trưởng tương ứng
theo sự trưởng thành của thân thể rắn, bởi vậy mỗi năm rắn phải lột da để lớn
theo chu kỳ và loại bỏ ký sinh trùng. Phần nhỏ ở cuối đuôi rắn không thể thay
đổi nên khi rắn lớn lên làm thắt chặt, thì rắn tự cắt đứt đường máu đưa tới
khúc đuôi và từ từ nó sẽ rụng đi. Da rắn có vảy như cái chân để trườn bò
khi di chuyển, thân dài và nhỏ của nó uốn thành hình chữ S. Khi bò các vảy
trườn theo lồi ra và rắn dùng đầu nhọn của các chiếc vảy để trèo lên những
đám cỏ hoặc mô đất gồ ghề.
Thông thường rắn ăn thịt những loài chuột, ếch,
nhái, chim… nhưng rắn lục chỉ ăn sâu
bọ, loài rắn hổ Kobra thường ăn đồng loại. Xương hàm dưới của rắn rất linh động,
hai hàm của nó không gắn liền cố định mà được nối thẳng vào sọ, cho phép
chúng mở rộng miệng để nuốt trọn con mồi dù cho con mồi có lớn hơn nhiều so
với đường kính thân rắn, nhờ có hệ xương hàm nhiều khớp và dây chằng đàn hồi
nên rắn có thể há miệng rất to. Rắn nuốt sống con mồi nén xương sống lại giống
như chiếc đàn xếp để con mồi trôi xuống. Mi mắt rắn trong suốt và thường
xuyên đóng kín, được gọi là vảy mắt.
Loài rắn không có vành ngoài tai, cho nên thính
giác của chúng tương đối kém. vì mắt của chúng sinh ra ở hai bên đầu, nên
nhìn cũng bị hạn chế, thính giác và thị giác có khuyết điểm thì khứu giác của
chúng trở thành cơ quan cảm giác quan trọng nhất. Khứu giác của loài rắn do
khu cảm giác ở phần dưới miệng và khoang mũi họp thành. Khi bò rắn dùng cái
lưỡi có chẻ nhánh của mình thò ra thụt vào để kiếm mồi. Ngoài ra có một số
loài rắn còn phát triển một số cơ quan cảm giác đặc biệt, chẳng hạn như có
nhiều loài rắn có những lỗ nhỏ nằm giữa mắt và lỗ mũi, những lỗ nhỏ ấy rất
nhạy cảm. Đó là cơ quan cảm nhiệt của rắn. Trong những lỗ nhỏ ấy có một lớp
màng mỏng nối liền với thần kinh ở bộ óc rất nhạy với nhiệt độ phát ra từ
các loài động vật có máu nóng. Dù rắn mù mắt hay chúng đang ở trong bóng tối
nó cũng có thể phát hiện ra những con mồi ở cách xa khoảng nửa mét. Những
cơ quan cảm giác nhạy cảm này đối với loài rắn là điều kiện quan trọng để
sinh tồn. Ngoài tác dụng dùng để săn mồi và tránh kẻ thù, là phương tiện con
đực tìm con cái giao phối. Rắn
không thể điều chỉnh sinh lý
như các loài động vật máu nóng như loài có vú và chim, dù nhiệt độ bên ngoài thay đổi rắn vẫn giữ nhiệt
độ trong cơ thể. Những vùng khí hậu lạnh như Châu Âu loài rắn phải ngủ trong
hang suốt mùa đông như con gấu, khí hậu miền nhiệt đới
thích hợp cho các loài rắn sinh sống, ở Việt Nam có đầy đủ các loại: rắn lục đầu đen, rắn lục
đầu đỏ, rắn lục, rắn cạp nia, rắn cạp nong, rắn đòn cân, rắn độc, rắn gió,
rắn giun, rắn khô mộc, rắn lai, rắn lục, hoa cải, rắn lục núi, rắn lục sừng,
rắn lửa, rắn mai gầm, rắn nước, rắn sọc đốm đỏ, rắn sọc khoanh, rắn vú
nàng, rắn xe điếu rắn đẹn bụng vàng, rắn đẹn cơm, rắn đẹn đuôi gai, rắn đẹn
khoanh, rắn đẹn mỏ, rắn đẹn mõm, rắn đẹn vết, rắn đẹn sọc dưa, rắn hổ lửa,
rắn hổ mang, rắn hổ mang chúa, rắn hổ trâu …Ngoài ra người ta còn thấy rắn ở
trong rừng rậm vùng cao nguyên trên đầu có mào, có sừng. (hình các loài rắn
trông ghê sợ tôi không lấy vào bài).
Rắn có đủ các màu sắc, sinh sống
ở hầu hết các môi trường trong thiên nhiên. Từ trên núi cao đến sông sâu biển
rộng, từ sa mạc nóng cháy đến rừng rậm, trên cây hay dưới đất, dù không có
chân nhưng bò rất nhanh mà không gây ra tiếng động. Rắn có thể di chuyển
nhiều tư thế bò ngang, thẳng, nửa dưới đất nửa thẳng đứng... Phần lớn rắn đẻ
trứng và rời bỏ trứng của chúng sau khi đẻ; tuy nhiên một số loài giữ trứng
trong cơ thể đến khi trứng nở. Gần đây khoa học xác định được một số loài rắn
đẻ con là một điều khác thường trong giới bò sát. Mỗi năm rắn hổ mang chỉ
giao hợp một lần với thời gian từ 20-34 giờ, từ tháng 4 hay tháng 5 và đẻ
trứng tháng 6 và tháng 7 mỗi con đẻ 6-7 trứng, riêng rắn chúa đẻ 20-30 trứng,
thời gian nở con từ 50-57 ngày, rắn mới nở có thể cắn chết người.
Các loài rắn lớn trong họ Boidae là trăn gồm có:
trăn cộc, trăn đất, trăn gấm, trăn
gió v.v. loài trăn săn các động vật máu nóng bằng cách cắn, ngậm con
mồi và dùng thân mình quấn con mồi cho đến chết rồi nuốt vào từ từ. Răng
trăn cong vào trong nhưng nhờ cấu tạo của xương hàm mở rộng nên có thể nuốt
được những con mồi lớn. Trăn có hai phân họ lớn: Boinae và Erycinae. Các
loài trăn lớn (mãng xà) thuộc họ Pythonidae. Ban ngày ngủ ban đêm đi kiếm
ăn, thích nơi ấm áp để ngủ qua mùa đông. Các mùa khác trăn kiếm ăn và sinh
sản. Trăn là loài ưa môi trường nước, do đó di chuyển dưới nước rất nhanh,
chậm chạp trên cạn. Là loài bò sát khổng lồ,
nên thức ăn là những con thú to lớn như heo rừng, nai, hươu, báo, bò, trâu
rừng loại nhỏ chúng cũng quấn chết và nuốt chửng, loài trăn mắt lưới Đông
Nam Á, được coi là họ trăn lớn nhất thế giới bò sát, chiều dài 15m, thân to
(đường kính) tới 85cm và nặng 447kg. Hiện nay ở Việt Nam trên Thất sơn, rừng
U Minh người ta còn phát hiện nhiều loài trăn lớn, thường bị thợ rừng săn bắt.
Theo luật của tạo hóa có sinh có diệt, nên rắn cũng bị loại chồn cũng như
những con rết lớn ăn thịt, rắn con mới sinh thì bị con chim bìm bịp ăn
(phim tài liệu trên Tivi).
Truyền thuyết
rắn báo oán
Một hôm cha Nguyễn Trãi là Nguyễn Phi Khanh cho
học trò phát cỏ trong vườn để làm chỗ dạy học. Đến đêm, ông nằm mơ thấy một
người đàn bà dẫn bầy con dại tới xin thư thả ít hôm, vì bận con mọn nên chưa
kịp dọn nhà. Đến khi học trò của ông phát cỏ, đập chết một bầy rắn con, lúc
đó ông mới hiểu ra ý nghĩa giấc mơ...Đêm đó lúc ông đọc sách thì có con rắn
bò trên xà nhà nhỏ một giọt máu thấm vào chữ "tộc-họ" qua ba lớp
giấy, ứng với việc gia tộc ông sẽ bị hại đến ba họ. Ngày sau con rắn mẹ hóa
ra bà Nguyễn Thị Lộ để làm hại ba đời nhà ông. Đến đời Nguyễn, trong Lịch
triều hiến chương loại chí lại có thêm chi tiết: Con rắn thành tinh ngầm
mang thù oán, mới đầu thai thành Thị Lộ.
Rắn trong
thi ca.
Mỗi lần xuân về chúng ta nhớ lại chiến thắng
mùa xuân Kỷ Dậu 1789 vua Quang Trung đánh bại quân Thanh, bởi vì vua Lê Chiêu
Thống vị vua thứ 16 và cuối cùng của
nhà Lê Trung Hưng, (trị vì 1786-1789). Lê Chiêu Thống sang cầu viện nhà
Thanh đem quân sang giúp với hy vọng trở lại ngai vàng. Nghe tin báo, ngày
25 tháng 11 năm Mậu Thân (22. 12. 1788). Bắc Bình vương Nguyễn Huệ xuất quân tiến
ra Bắc Hà. Vì lý do vua Lê đã bỏ nước và rước giặc về, để có danh nghĩa
chính thống, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu Quang Trung. Chỉ 6
ngày kể từ đêm 30 Tết âm lịch, quân Tây Sơn thần tốc đánh bại quân Thanh ở
trận Ngọc Hồi Đống Đa. Mồng 5 Tết quân Tây Sơn tiến vào Thăng Long. Tôn Sĩ
Nghị dẫn tàn quân bỏ chạy cùng Lê Chiêu Thống sang Tàu. Việc rước quân Thanh
vào Đại Việt[i] của
Lê Chiêu Thống bị lịch sử kết tội bán nước là „cõng rắn cắn gà nhà“. CSVN ngày nay cuối đầu dâng biển đảo cho
Trung cộng, người dân yêu nước biểu tình chống Tàu chiếm biển đảo của Việt
Nam thì bị đảng CS ra lệnh đàn áp, đánh đập kết án tù vô lương tâm. Nên bị
người Việt trong và ngoài nước nguyền rủa là „hèn với giặc ác với dân“ hay cùng hành động „cõng rắn cắn gà nhà“ cố thi sĩ Nguyễn
Chí Thiện viết về con rắn Cộng sản.
Con rắn đỏ vô cùng hung
hiểm
Nó sinh ra lớn lên nhờ súc
siểm
Nhả nọc hận thù, phờ phỉnh
công phu
Khéo léo đầu cơ lòng ái
quốc đui mù
Lạy lục Tàu Nga không hề
điếm nhục
Đủ hơi sức nó hiện hình
phản phúc
Ngóc đầu, phì rít bất nhân
Cắn cổ lê dân, quăng quật
mộ phàn
Phá đạo, phá đời uống khô
sông núi.
Thi hào Nguyễn Du diễn tả tâm trạng của nàng Kiều trong cuộc đời lưu
lạc, phải đối đầu với bao cảnh đời ngang trái phủ phàng, nguy hiểm như loài
hổ, rắn:
Thân ta, ta phải lo âu
Miệng hùm nọc rắn ở đâu
chốn nầy
Ví chăng chấp cánh cao bay
Rào cây lâu cũng có ngày
bẻ hoa
Phận bèo bao quản nước sa
Lênh đênh đầu nưã cũng là
lênh đênh.
Rắn với
ngành Y khoa
Hippocrate (470-366 B.C.) là người sáng lập ra nền
Y khoa hiện đại được xem là thầy thuốc vĩ đại nhất. Ông cũng soạn thảo
"Lời thề Đạo đức Y khoa"
hay gọi là "Lời thề
Hippocrates". Lời thề thiêng liêng này được các bác sĩ trang trọng
đọc trước khi bắt đầu hành nghề Y. Hippocrates được xem là vị tổ của ngành Y
học Tây phương. Ngoài ra còn có
biểu tượng của ngành Y khi thì thấy hai con rắn hay một con rắn quấn quanh
cây gậy, hay cái chén có con rắn. Theo thần thoại Hy lạp về Hermes và
Asklepios[ii]
có nhiều giải thích khác nhau về rắn, tôi sưu tầm và tóm lược những điểm chính.
a/ Chiếc gậy của Hermes: theo truyền
thuyết Apollo trao đổi với Hermes, người anh em khác cha, một chiếc đũa bằng
vàng. Hermes sử dụng nó để tách riêng hai con rắn, nhưng những con rắn
cuộn lại theo chiều ngược…biểu tượng của thần Hermes tượng trưng bởi cây gậy
có nhánh nguyệt quế hoặc cành ô liu. Sau đó, các nhánh được quấn quanh cây
gậy để tạo ra hình hai con rắn quấn lại với nhau, nó có hai cánh, tượng
trưng cho vận tốc của Hermes sứ giả của các vị thiên thần (những con rắn đại
diện cho lửa và nước, đất và cảnh trời), đó là biểu tượng của hòa bình
do các thiên sứ mang lại. Một giải thích khác nhấn mạnh đến sự cặp đôi của các
con rắn và biểu tượng của khả năng sinh sản. Con rắn quấn quanh cây gậy, tượng
trưng cho cây sự sống, có ý nghĩa là sự kiêu ngạo bị chinh phục và khuất phục,
nọc độc của nó biến thành thuốc điều trị.
Theo
một số tài liệu khác thì phù hiệu „cây
gậy và con rắn“ được xuất hiện lần đầu tiên trên thế giới vào khoảng thế
kỷ thứ 7 trước Công nguyên, là hình cây gậy có hai con rắn bện quanh, trên
đầu gậy có một đôi cánh. Theo thuyết này thì kể rằng Hermes là con trai của
thần Jupiter và nữ thần Maia, dùng cây gậy thần của mình để ném vào giữa
hai con rắn đang cắn nhau "một mất một còn" sau đó chúng thôi cắn
và cùng quấn quanh cây gậy thần đó.
b/ Thần thoại
về Asklepios: ông ta nhìn thấy một con rắn tiến về phía mình, ông hướng
cây gậy của mình về phía nó. Con rắn tự cuộn lại, Asklepios đập cây gậy xuống
đất giết chết nó. Con rắn thứ hai đột nhiên xuất hiện ngậm loại dược thảo bỏ
vào miệng con rắn đã chết và con rắn này được cứu sống, nhờ vậy ông phát hiện
đặc tính của các loại thảo dược đó. Con rắn còn là một biểu tượng của cuộc
sống và sinh lực bởi vì nó có đặc tính thay đổi da, có thể lấy lại thời thanh xuân. Con rắn bò sát đất,
có nghĩa là nó biết tất cả những bí mật và các đặc tính y dược của các loại
thảo mộc, hoặc những bí ẩn sự chết. Asklepios chỉ dấu cho bệnh nhân những
liệu pháp sử dụng các loại thảo mộc để trị lành bịnh, giúp vô số người thoát
những cơn bịnh hiểm nghèo. Để tỏ lòng biết ơn người đã cứu nhân độ thế thời
đế chế La mã các đền thờ được lập nên để vinh danh Asklepios và từ đó cây gậy
Asklepios được gắn liền với ngành y.
Việc tôn thờ Asklepios sau đó lan rộng ra khắp
nước Hy lạp, đến Châu Á, và Ai Cập, đến cả thần dân trung thành với
Alexandre Đại đế. Asklepios là người ngoại quốc đầu tiên được thừa nhận ở
La mã. Di tích Asklepios được tìm thấy liên quan đến ngành Y trong cuốn giáo khoa Y khoa của thầy
thuốc nổi tiếng người Ả rập Avicenna vào năm 1544, có in hình Asklepios ở
trang bìa. Rồi từ đó phù hiệu của Asklepios được sử dụng là biểu tượng của
ngành Y ở nhiều nơi, từ Châu Âu (Hiệp hội Y khoa Hoàng gia Anh) sau đó phổ
biến đến các quốc gia trên thế giới. Ở Ai cập cổ đại
các mẫu rắn được dùng trong các kiểu viết chữ tượng hình. Trung quốc và cả
Việt Nam xem rắn là một loại thuốc trị được nhiều chứng bệnh. Nhật cũng tìm
thấy vết tích rắn vẽ trong các ngôi mộ cổ v..v.. Cây gậy là biểu tượng của
bác sĩ khắp nơi trên thế giới cứu nhân độ thế. Nói chung sự liên quan giữa
rắn với ngành Y là gần gũi hơn cả, tinh thần Asklepios trong thực hành Y
khoa có thể đáp lại lòng mong mỏi của bệnh nhân, cây gậy tượng trưng cho
cây sự sống, tính thận trọng trong ngành Y Dược là sự cống hiến cho nhân loại.
Cái chén của
Hygeia
Hygiea nữ thần Sức khoẻ
(God of Health) cầm cái chén với con rắn cuốn quanh tay, trong vị thế giống
như rắn sắp sửa thả lưỡi vào chén. Chữ "hygiene" bắt nguồn từ chữ
Hygeia, dần dần biểu tượng chỉ có cái chén và con rắn trở nên quen thuộc và
được mang tên là "Chén
Hygeia". Nhiều người coi cái chén của Hygeia và con rắn
như biểu tượng sự sống tiêu biểu là
chén thuốc nước và con rắn tượng trưng khả năng làm lành bệnh. Chén Hygeia làm
biểu tượng cho những nhà chế thuốc ở Italy từ năm 1222. Năm 1922 người Ý dùng
nó trong dịp lễ mừng kỷ niệm 700 năm thành lập Đại học Padua, là trường đại
học hàng đầu của Ý nổi bật lâu đời ở Châu Âu. Năm 1796 chén Hygeia
chính thức sử dụng làm biểu tượng cho ngành Dược. Tại Đức từ năm 1951 Fritz
Ruppercht Mathieu phát hoạ phù hiệu cho nhà thuốc Tây chữ A nghiã là
„Apotheke là nhà thuốc“ màu đỏ có hình cái chén và con rắn.
Rắn trong ng ành Y học Tây phương
Nọc rắn khác biệt rõ rệt từ loài này sang loài
kia, nhưng chúng đều có một điểm chung là mỗi loại đều là những hợp chất phức
tạp, được tạo thành từ hàng nghìn protein và enzyme khác nhau. Phần lớn các
loài rắn độc được chia làm 3 họ: Colubridae, Elapidae hoặc Viperidae, nọc độc
phóng ra từ tuyến nước bọt chia làm 3 nhóm chính: cytotoxins, neurotoxins
và hemotoxins. Rắn cắn chết người mỗi năm, nhưng nọc độc chết người của nó
tiềm tàng khả năng cứu chữa cho các bệnh của con người (dược liệu trị huyết
áp phổ biến, dùng để chữa các khối máu nghẽn, nghiên cứu đến những chứng bệnh như động
kinh có nhiều hoạt động điện não, chữa trị các cơn đau hoặc giúp người bị
nghiện cai thuốc, bệnh Alzheimer, chữa thấp khớp, đau nhức, làm giảm đau
cho bệnh ung thư…) nọc độc của loài rắn chứa một loại protein làm giảm đau
mạnh tương đương như morphine. Rắn Mamba đen
là một trong những loài rắn
nguy hiểm nhất
trên thế giới,
sống ở Phi châu thuộc phiá Nam sa mạc Sahara dài 2,5 m đến 4,5 m, bò nhanh
24 km/h. Mỗi lần cắn phun
ra 400 mg nọc độc. Chỉ cần 15-20 mg đủ làm con người chết trong một thời gian rất
ngắn.
Các nhà nghiên cứu Pháp trình bày trên tạp chí Anh, "Natur/Thiên nhiên“ thí nghiệm thành công nọc độc
rắn Mamba
đen (Schwazen Manba/ Dendroaspis
polylepis polylepis) làm giảm đau như Morphine không
bị phản ứng, “Khi tiến hành thí nghiệm
trên loài chuột, nọc độc cho thấy khả năng giảm đau mạnh tương đương với
morphine nhưng lại không gây ra nhiều tác dụng phụ". Cách lấy nọc
rắn dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp nhẹ vào mang tai rắn kích thích tuyến
nọc độc nằm dưới da của mỗi bên mang tai, nọc rắn theo rãnh của răng chảy
ra dụng cụ lấy nọc, nọc là chất lỏng không màu trong suốt, qua tiến trình
làm khô giữ được tác dụng như nọc rắn tươi là nguồn cung cấp thuốc quan trọng
để bào chế thuốc... lấy nọc rắn vào mùa hè, mỗi tháng một lần một con lấy
được trung bình 0,25 ml, nhưng còn tùy thuộc vào những loại rắn lớn thì nhiều
hơn.
Rắn trong
ngành Đông Y
Việt Nam có các trại nuôi rắn được phát triển, nổi
tiếng như trại rắn Vĩnh Sơn (Phú Thọ), trại rắn Đồng tâm (Tiền Giang). Một
số loài rắn thường dùng làm thuốc: Rắn hổ mang là chúa tể của loài rắn. Rắn
hổ mang còn có tên gọi là hổ lửa, hổ phì, tên khoa học là Naja Naja, thuộc họ
rắn hổ (Elapidae). Rắn cạp nong (rắn mai gầm) (Bungarus fasciatus Schneider)
Rắn cạp nia (rắn mai gầm bạc) (Bungarus candidus L. Rắn ráo (Ptyas
mucosus), họ Rắn nước (Colubridae). Các loài rắn biển (đẻn đai xanh, đẻn đốm,
đẻn khoang,…) thuộc chi Hydrophis, họ Rắn biển (Hydrophiae).
Thịt rắn
(bỏ nội tạng):
chứa protein, acid amin. Thường dùng dưới dạng rượu thuốc gồm 1 bộ 3 con gọi
là tam xà (1 hổ mang, 1 cạp nong, 1 rắn ráo), hoặc bộ 5 con gọi là ngũ xà
(1 hổ mang, 1 cạp nong, 1 cạp nia, 2 rắn ráo). hay làm thành thuốc viên chữa
đau nhức khớp xương, tê bại, nhọt độc.
Nọc rắn: rất độc do có các enzym và
protein độc. Thường dùng dưới dạng thuốc tiêm, thuốc mỡ chữa tê thấp, giảm
đau cho bệnh nhân ung thư, hạn chế phát triển khối u.
Mật rắn:
chứa các loại
acid mật, chữa thấp khớp, đau lưng, sốt kinh giảm ở trẻ em, ho, hen suyễn,
sát khuẩn vết thương. Dùng dưới dạng rượu thuốc hay sirô.
Xác rắn:
chữa động
kinh, co giật ở trẻ em, đau cổ họng, ghẻ lở. Dùng 6-12g một ngày, dạng thuốc
sắc hay sao vàng tán bột uống, ngâm cồn bôi ngoài.
Rượu
rắn có công dụng trị các chứng tê liệt, đau nhức, phong thấp, bồi bổ sức
khoẻ, ăn uống chậm tiêu. Rượu rắn Phụng Hiệp là thổ sản địa phương, Họ làm
theo ba cách như ngâm rắn tươi, rắn khô và bột rắn, phải là rắn sống mổ bụng
từ ức tới hậu môn, bỏ hết chỉ giữ lại mỡ và mật vì đây là hai vị thuốc.. Nhiều
nơi không ngâm rượu nguyên con rắn thì nấu cao rắn… theo „tập đòan Tuệ
Linh“ quảng cáo.
Tại Việt Nam người ta đồn và quảng cáo: sừng tê
giác, ngà voi, tay và mật gấu, rượu rắn, hổ cốt …đều là “thần dược“ chữa được bá bệnh, cường
dương bổ thận “ông uống bà khen“.
Phải cẩn thận đừng vội tin, quảng cáo làm tiền không trách nhiệm. "khỏe đâu không thấy, chỉ thấy rước
họa mà thôi" tốn kém tiền bạc. Bởi vì các nhà khoa học Tây phương chưa
chứng minh được kết qủa các loại „thần
dược„ của người Việt Nam. Theo Tây y bệnh nhân chữa trị theo phương pháp
khoa học, Bác sĩ định bệnh cho uống thuốc chữa hết bệnh, còn theo ngành
Đông y dùng thuốc Bắc chỉ có tác dụng điều trị hỗ trợ. Có trường hợp từng xảy
ra, người ở Đức về Việt Nam mua rượu rắn uống phải giã từ cuộc chơi. Bác sĩ
khám nghiệm tử thi cho biết là ngộ độc. Người Tây phương họ không ăn uống
như ở Việt Nam, nhưng người nào cũng khoẻ mạnh tuổi thọ thường trên 80. Nếu
bị đau nhức cơ thể, tứ chi nên tập thể dục, đi Fitness sẽ khỏe, không có rượu
nào chữa trị hết bệnh.
Sau năm 1975 thì đời sống tại quê nhà có thể ảnh
hưởng Tàu nên về vấn đề ăn uống „hỗn
tạp“ hơn, phần lớn quan trọng ăn uống chỉ để cường dương bổ thận… Sài Gòn
có nhiều quán nhậu, đặc sản thịt rắn, uống máu, nuốt mật sống của rắn. Các
loài rắn bị săn bắt để ăn thịt hay ngâm rượu, có nhiều loại sắp bị tuyệt chủng,
không còn rắn để bắt chuột, gây thêm nạn chuột sinh sản nhiều phá hoại ngũ
cốc …Ấn Độ từ năm 1972 có luật cấm bắt rắn, dù những người bắt rắn huấn luyện
múa theo điệu sáo để mua vui, nếu người nào vi phạm bị phạt tù.
Năm 2013 là năm Quý Tỵ ngày 10.2.2013 cầm tinh
con rắn hy vọng đời sống của rắn phải được bảo vệ vì loài rắn phục vụ cho
khoa học, điều chế thuốc từ nọc rắn để chữa bệnh, giúp con người có thể kéo
dài tuổi thọ.
Nguyễn Quý Đại
www.hoamunich.wordpress.com
Tài liệu tham khảo
Tiere und Lebensräume (Bertelsmann Lexikon
Institut)
National Geographic Deutschland
Trang Wikipedia, hình nguồn trên Internet và của
tác giả
Tuần báo Stern số 42/2012
1/Đại Việt (大越) là quốc hiệu của nước Việt Nam
tồn tại từ năm 1054 đến năm 1804. Vua Gia Long đổi tên nước thành Việt Nam,
quốc hiệu Đại Việt chấm dứt hoàn toàn.
Ca dao về rắn:
Anh vẽ rồng
rắn làm chi?
Cho em mệt trí
nghĩ suy đêm ngày!
Nói đi, nói
đại, sợ gì?
Em đây hiểu
được, tình này em trao!
Hễ đi gặp rắn
thì may
Về nhà gặp rắn
thì hay phải đòn
Con công ăn
lẫn với gà,
Rồng kia rắn
nọ, xem đà sao nên?
Con rắn không
chân đi năm rừng bảy rú
Con gà không
vú nuôi chín, mười con
Con gà có cánh
không bay
Con
rắn không cẳng chạy bay năm rừng
|