NƯỚC Ý và NGƯỜI VIỆT TỴ
NẠN
Nguyễn Quý Đại
Việt Nam ảnh hưởng văn
hóa Ý không sâu rộng, trước 1975 sinh viên du học Ý
chỉ khoảng 300 người. Tuy nhiên nhiều
người VN biết đến quốc gia nầy nhờ
có Toà Thánh Vatican, là vùng đất thánh kỳ diệu mà
mỗi tín đồ Thiên Chúa Giáo đều
mong ước một lần trong đời
được hành hương Roma. Vatican diện tích
0.44 km² (44 hectares). Theo các tài liệu thì năm 326, ngôi
thánh đường đầu tiên, quãng trường
Constantinian, được xây dựng trên mộ của
thánh St. Peter. Từ khi xuất hiện thánh
đường, bắt đầu có dân cư thưa
thớt chung quanh. Nơi ở của Giáo hoàng nằm gần
quãng trường được xây dựng từ thế
kỷ V. Vatican trải qua nhiều thời kỳ thay
đổi của lịch sử.
Mãi cho đến Hiệp
ước Lateran (Lateranverträge/Lateran Treaty) Benito Mussolini và Pietro Cardinal Gasparri thay
mặt cho vua Victor Emanuel III và Giáo Hoàng Pius XV
ký ngày 07.6.1929 Vatican được tự trị, lãnh
thổ Vatican bao gồm một vùng đất
được xây tường chung quanh dài 3,2 km, nằm giữa thủ đô Roma gọi là “stato della
Città del Vaticano”. Đức Giáo Hoàng là người
điều hành quốc gia nhỏ bé
nầy dưới sự giúp đỡ của Hồng Y
Đoàn, Đức Giáo Hoàng bổ nhiệm Hồng Y giữ
chức vụ các bộ trong Tòa Thánh nhiệm kỳ 5
năm. Dân số hơn 1000 người, có
quân đội riêng được
thành lập ngày 22.01.1506 bởi Giáo hoàng Julius II để bảo vệ và canh gác, hiện nay khoảng
101 người theo truyền thống phải là
người Thụy Sỹ. Quãng trường thánh St.
Peter, là nơi tập trung tinh hoa của các thời
đại, được xây dựng năm 1667 do
những nhà kiến trúc, điêu khắc nổi tiếng. Quãng
trường được bao bọc bởi vòng cung
gồm 284 cột trụ, có thể chứa 25 ngàn
người. Trên các cột này khắc 140 tượng thánh,
cột trụ đá chính giữa được vận
chuyển về từ Ai Cập năm 40 sau công nguyên. Ngoài
những cung điện lộng lẫy còn có hơn 20
bảo tàng và thư viện.
Nước Ý nằm về phiá Nam
Âu Châu dân số 60.054511 người, chưa tính những
nguời Ý từ thế kỷ thứ 19 di cư ra
nước ngoài lập nghiệp: USA (9 triệu); Nam Mỹ
Südarmerika (4,2 triệu); Thụy Sỹ (370.000); Đức (300.000?)…Tổng
sản lượng GDP (Gross Domestic Product) tính theo
đầu người 38.996$ (2008). Diện tích 301.336 km², mật
độ trung bình 199/ km², biên giới phía bắc là dãy Alpen giáp với Pháp,
Thụy Sĩ, Áo và Slovenia. Trong lãnh thổ của Ý có hai
quốc gia độc lập là: San Marino và Vatican, còn Campione
d‘ italia là vùng đất của Ý nằm trong lãnh thổ Thụy
Sĩ. Ý là một bán đảo dài giống hình „bàn chân“ được bao quanh
ở phía tây biển Tyrrhenian và phía đông biển Adriatic.
Dãy Alpennin chạy dài giống như xương sống
của bán đảo này; và là biên giới phía bắc có
nhiều hồ, hồ lớn nhất là Garda (370 km²); Po là
sông chính chảy từ dãy Alpen ở biên giới phía tây Ý, xuyên
qua đồng bằng Lombardy vào Biển Adriatic.
Nước Ý có nhiều đảo, hai đảo lớn
nhất là Sicilia (25.708 km²) và Sardinia (24.090 km²). Những thành
phố lớn quan trọng: Rom, Mailand, Turin, Genua, Paermo,
Bologna, Florenz, Catania, Venedid, Bari, Triest, Messina, Verona, Padua,
Cagliari. Các phi trường quốc tế: Rom, Mailand và
Venedig và những hải cảng quan trọng: Genua, Neapel,
Venedig, Livorno, Palermo và Triest.
Hệ
thống giao thông về đường sắt: 19.394 km;
đường bộ 654.676 km, hơn 6957 km là xa lộ
(nếu xe chạy trên xa lộ phải trả tiền
thuế đường) đường sông dài 2400km. Núi Mont Blance
(Monte Biano) cao nhất, về phiá Nam còn những núi lửa
hoạt động. Ý trải qua thời gian lập
quốc cũng lắm phong trần từ thời cổ
đại qua nhiều triều đại, sự hiện
diện của con người tại đây có từ
thời đồ đá khoảng 200.000 năm trước. La Mã cổ
đại có nền văn minh phát triển trên báb
đảo Ý. Từ thế kỷ thứ 8 trước CN,
trở thành một đế chế trải dài theo
Điạ Trung Hải. Đế chế nầy đã
thống trị toàn bộ các vùng lân cận. Quốc gia Ý
độc lập, cũng ôm mộng đế quốc
như các quốc gia Âu Châu: Anh, Pháp, Đức, Hoà Lan, Tây
Ban Nha từng dùng sức mạnh đánh chiếm các
quốc gia chậm tiến. Thế chiến I (1914-1918) Ý
đứng về phía liên quân Anh-Pháp. Tháng 11.1918 Ý đánh
bại Đế chế Áo-Hung. Trong cuộc chiến này
600.000 người Ý thiệt mạng, nền kinh tế
sụp đổ với tỷ lệ lạm phát và
thất nghiệp cao.
Năm
1921 Mussolini được bầu vào nghị viện
của nhà nước Phát xít. Năm 1922 B.Mussolili tổ
chức Đảng phaxit Ý đi về
Roma để biểu dương lực
lượng "La marcia di Roma " và sau đó
vua Ý Victor Emmanuel III trao quyền hành cho ông ta. Mussolini
được gọi là Duce “chỉ huy” giữ vai trò là
thủ tướng, Mussolini dần dần chuyển
chế độ chính trị sang chủ nghĩa phát xít..
Mussolini là thân hữu của Adolf Hitler (1889-†1945) cùng tạo
kế hoạch để Đức tấn công Áo. Năm
1936 Ý xua quân đánh chiếm Ethopien. Năm 1938 Mussolini
đồng ý Hitler sát nhập Áo và lập ra hiệp
ước Munich. Đệ nhị thế chiến
(1939-1945) Mussolini lúc đầu không dám can thiệp cùng phía
Đức, vì quân đội Ý còn yếu kém, nhưng tháng
4.1939 Ý chiếm Albania, Bắc Phi (Nordafrika), năm 1940 Pháp
bị Đức đánh bại, ngày 23.6.1940 Pháp đầu
hàng Đức. Mussolini nghĩ thế cờ đã
đến tay nên quyết định tham gia cuộc
chiến, hy vọng trục Phát xit Đức-Ý-Nhật
sẽ chiến thắng trong một thời gian ngắn.
Tháng 10.1940 Ý chiếm Hy Lạp dùng Albania làm bàn đạp
nhưng phải rút lui. Sau khi Ý chinh phục Somalia thuộc
điạ của Anh năm 1940, bị quân Đồng Minh
phản công thiệt hại nặng. Quân Ý bị
Đồng Minh đánh bại tại Bắc Phi, và chỉ
trụ vững nhờ sự hỗ trợ các quân
đội Đức Quốc Xã dưới sự chỉ
huy của tướng Erwin Rommel. Năm 1943 Vua Vittorio
Emanuele và nhóm đối lập với Mussolini tháng 6.1943 lật
đổ chính quyền do Mussolini lãnh đạo, Mussolini
bị bắt giữ tháng 7.1943. (sau đó nhờ toán
cảm tử quân Đức của Otto Skorzeny giải
thoát). Các đảng chính trị chống Phát xít ở Ý trước
kia bị cấm được hoạt động
trở lại, có các cuộc đàm phán hòa ước bí
mật với phe Đồng Minh tháng 9.1943. Ngay lập
tức Đức tấn công Ý để ủng hộ
Mussolini và trở thành một mặt trận lớn.
Phần đất dưới sự chiếm đóng Phát
xít, dưới lãnh đạo của Mussolini, nên xảy ra
cuộc nội chiến đẫm máu giữa quân du kích Ý
và quân đội Phát xít. Ý được giải phóng 25.04.1945.
Phe trục Phát xít thua trận, Mussolini (1883-†1945) bị
bắt và lập tức được đưa vào toà án
binh ngày 28.4.1945 sau đó ông bị treo cổ với vợ Clara
Petacci (1912-†1945) tại Giulino di Mezzegra Comer. Cuộc sống của
những bạo chúa, độc tài ngang dọc, đến
lúc mạc vận, xuôi tay ra đi với hai bàn tay trắng,
cát bụi trở về với các bụi. (Bài học trong
lịch sử cho thấy chế độ Phatxit, Cộng
sản độc tài không thuận lòng dân đều bị
đào thải. Thiên đường cộng sản tại
Nga sụp đổ năm 1989 kéo theo các nước Đông
Âu, nhà độc tài Ceausescu của đảng CS Romania bị
lật đổ vợ chồng đều bị giết
chết ngày 24.12.1989)
Năm 1949 Ý
trở thành một đồng minh của Mỹ qua kế
hoạch Marshall, “chương trình phục hưng Châu Âu" (European Recovery Program viết
tắt ERP) Mỹ giúp Ý
khôi phục nền kinh tế. Mười năm sau Ý phát
triển kinh tế mạnh. Ý là quốc gia phát xuất một phần văn hóa Âu
Châu, cũng là nơi khởi đầu ra phong trào Phục
hưng. Thủ đô Roma từng là trung tâm của nền
Văn Minh cổ và là trung tâm của Giáo Hội Thiên Chúa Giáo.
Từ năm 1948 theo hiến pháp nghị viện
lưỡng viện (Parlamento), có Viện dân biểu (Camera
dei Deputati) và Thượng viện (Senato della Repubblica),
một cơ quan tư pháp độc lập, và cơ quan
hành pháp có Hội đồng Bộ trưởng(Consiglio
dei ministri), do thủ tướng (Presidente del consiglio
dei ministri) lãnh đạo. Tổng Thống (Presidente
della Repubblica) được nghị viện với
một số dân biểu cấp vùng bầu với
nhiệm kỳ bảy năm. Tổng thống chỉ
định thủ tướng, người đề cử
các chức vụ bộ trưởng (được
tổng thống chỉ định chính thức). Hội
đồng Bộ trưởng phải được
sự ủng hộ (fiducia) của cả hai viện.
Ý
đã gia nhập Liên hiệp quốc năm 1955 và là một
thành viên của khối Nato (Tổ chức Hiệp
ước Bắc đại tây dương). Hợp tác
kinh tế và phát triển (OECD), Thoả thuận Chung về
Thuế quan, Thương mại / Tổ chức
Thương mại Thế giới (GATT/WTO), Tổ chức
An ninh và Hợp tác Châu Âu (OSCE) và Hội đồng Âu Châu, từng
giữ chức chủ tịch CSCE năm 1994, EU năm 1996
và G8 năm 2001 và nắm chức chủ tịch EU từ
tháng 7 tới tháng 12 năm 2003. Ý
là quốc gia phát triển hàng thứ 7 trên thế giới trở thành một thành viên không thường trực
của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc.
Hàng năm có hàng triệu (1) du khách hành hương Roma hay mùa hè
tắm biển. Phần lớn người ở miền
Nam Đức thường đến Ý nghỉ hè (khoảng
cách từ Đức 600 km
đến vùng biển Địa trung hải của
Ý). Kỹ nghệ nặng sản xuất „made in Italy“
xe hơi Auto gồm có (Fiat Group, Aprila, Piaggio, Ducati, Ferrari,
Maserati, Lamborghini, Pagani). Máy bay các loại (Agusta, Alenia,
Finmeccanica) tàu thuỷ (Fincantieri). Các loại du
thuyền (Ferretti, Azimut). Xuất cảng xe, máy móc, vải
sợi, cá, đá cẩn thạch (Marmo), lúa mạch,
gạo, bắp, Oliven, rau, trái cây, rượu nho, bò, và các
loại giày da, thời trang (Armani, Valentino, Versace, Benetton, Prada, Luxottica, dụng cụ điện
từ và hoá học… Nhưng phải nhập cảng các nguyên
liệu cần thiết cho ngành công nghiệp và nhu cầu
năng lượng.
Những nhà bác học như: Galileo
Galilei (1564-†1642) sinh tại thành phố cổ Pisa tây bắc
Ý, ông bác bỏ lý thuyết của Aristotle cho rằng “vật nhẹ thì rơi chậm,
vật mặng thì rơi nhanh”. Galilei thí nghiệm
chứng minh rằng nếu không có sức cản của
không khí thì các vật rơi xuống cùng một lúc, như
vậy vật nặng hay nhẹ đều rơi với
vận tốc như nhau. Năm 1609 ông chế viễn
vọng kính đầu tiên, ngày 09.01.1610 là lần
đầu ông quan sát được thiên văn khám phá
thế giới mới cho nhân loại, và chứng minh
thuyết của nhà bác học người Balan Nicolaus
Copernicus (1473-†1543) rằng: trái đất và các hành tinh khác
đều di chuyển theo qũy đạo của mặt
Trời là đúng.. Năm 1610, khi Galileo xuất bản
cuốn Sidereus Nuncius, trong đó nêu quan điểm mặt
trời là trung tâm của vũ trụ, ông đã nhận
được lời tán thưởng của cả
Johannes Kepler, nhà thiên văn học tài ba và Jesuit Clavius, tác
giả của lịch Gregorian.
Quan điểm nhà
thờ Thiên Chúa thời bấy giờ tin rằng “Trái đất đứng yên”
Toà án dị giáo kết án ông đi ngược lại giáo
điều? buộc ông phải sám hối để
khỏi bị tội tử hình. nhưng ông không bao giờ
từ bỏ lý thuyết “trái
đất vẫn quay“. Về già ông bị mù mắt. ông
được tôn vinh là nhà khoa học thực nghiệm, dù
mù nhưng ông vẫn thấy vũ trụ bao la, về Khoa
học lý thuyết của Galilei đóng góp cho nhân loại
khám phá ra không gian và vũ trụ. Những cố gắng
của Giáo hoàng John Paul II (1920-†2005) nhằm nối lại
hoà bình với khoa học bắt đầu ngay từ
lễ nhậm chức của ngài vào tháng 10.1978. Đến
ngày 10.11.1979 trong lần tưởng niệm húy nhật
thứ 100 của Albert Einstein (1879-†1955) Đức Giáo hoàng
yêu cầu các Học giả, Sử gia và các nhà Thần
học điều tra vụ án Galileo một cách kỹ
lưỡng. Một uỷ ban được thành lập
và đưa ra kết luận năm 1992. Đức Giáo
hoàng thừa nhận những sai lầm do toà án dị giáo
gây ra vì đã buộc tội nhà Thiên văn học. "Hãy
thứ lỗi cho chúng tôi về thái độ thù
địch... do sự thiếu nhận thức về
sự tự do chính thống trong khoa học".
Đánh giá công lao nghiên cứu của Galilei, người ta
ghi trên bia mộ: „Ông đã
mất thị giác, vì trong thiên nhiên không còn cái gì ông chưa
thấy“
-Enrico Fermi (1901-†1954) là nhà vật lý học nổi
tiếng do công việc về phân rã Beta,
phát triển của lò phản
ứng hạt nhân đầu tiên, và phát triển lý thuyết lượng
tử. Fermi nhận giải Nobel vật lý
năm 1938 do
công việc gây ra tính phóng xạ.
-Alessandro
Giuseppe Antonio Anastasio Volta (1745-†1827)
là nhà vật lý.
Ông là người đã có công phát minh ra pin
điện và tên của ông được
đặt theo đơn vị điện thế volt (ký hiệu V).
-Joseph-Louis
Lagrange (1736 –†1813)
là một nhà toán học và thiên văn. Ông
đã có những đóng góp quan trọng trong nhiều
lĩnh vực của giải tích toán học, lý thuyết số, cơ học cổ
điển và cơ học thiên thể. Có
thể nói ông là nhà toán học vĩ đại nhất
của thế kỉ 18
-Leonardo
của Pisa
(1170-†1250), là nhà
tóan học tài ba nhất thời Trung Cổ"
-Fibonacci (1170-†1250) nổi tiếng có
công lan truyền hệ ký
số Hindu-Á rập ở châu Âu,
vào đầu thế kỷ 13 trong cuốn (Liber Abaci)
của ông. Dãy số hiện đại mang tên ông, số Fibonacci
tuy ông không phải là người khám phá nhưng đã dùng
nó làm thí dụ trong cuốn Liber Abaci
-Marchese Guglielmo
Marconi (1874-†1937) là người phát minh ra máy
điện báo radio.
Ông cùng Karl Ferdinand Braun là hai người
người đồng nhận giải Nobel vật lý 1909
"công nhận những đóng góp của họ cho
sự phát triển của ngành vô tuyến"
-Antonio Meucci (1808-†1889) là nhà phát minh một dạng máy liên
lạc giọng nói năm 1857. Meucci là người phát minh
ra máy điện thoại đầu
tiên.
Ngoài
những sinh hoạt về khoa học thành công trên, về
bản sắc văn hóa nghệ thuật của dân tộc
Ý cũng không kém phần quan trọng trong kho tàng văn chương
thế giới. Chuyện tình
lãng mạn của Romeo và Juliet, hai người yêu nhau
nhưng số mệnh không cho họ sống bên nhau, vì hai
người là con của hai dòng họ vốn ghét nhau
nhiều thế hệ tại thành phố Verona, nhưng hai
người vượt qua những định kiến
để yêu nhau, và kết thúc cuộc tình là một bi
kịch đau thương. Chuyện tình nầy năm 1597
nhà soạn kịch người Anh lừng danh thế
giới William Shakespeare(1564-†1916) soạn vở kịch
xuất sắc và nổi tiếng trên sân khấu kịch
nghệ quốc tế. Năm 1856 nhà văn Gottfried Keller
người Thụy sĩ viết tiểu thuyết Romeo
und Julia auf dem Dorfe, từ năm 1908-1996 đã có 6 hãng Phim
sản xuất phim chuyện tình Romeo và Julia.
Âm nhạc luôn đóng vai trò quan trọng trong
văn hóa Ý. Là nơi khai sinh ra opera truyền thống âm nhạc cổ
điển. Nhạc cổ điển hiện tại
đều có thể tìm thấy nguồn gốc từ
những phát minh dụng cụ ở thế kỷ 16 và 17 (symphony,
concerto & sonat). Những nhà soạn nhạc nổi
tiếng thời Phục hưng: Giovani Pierluigi, Monteverdi Baroque
Arcangelo Corelli và Antonio Vivaldi các
nhà soạn nhạc cổ điển như Niccolò Paganini
& Gioacchino Rossi. Các nhà soạn nhạc lãng mạn như:
Giuseppe và Giacomo Puccini. Các nhà soạn
nhạc Ý hiện đại là: Luciano Berio, Luigi Nono góp phát
triển nền âm nhạc của thế kỷ 21.
Họa sĩ tài danh Leonardo da Vinci (1452-†1519) là một thiên
tài toàn năng (sinh tại Anchiano Ý nhưng qua
đời tại Amboise Pháp). Thời gian từ (1495-1497)
Leonardo vẽ một trong những bức tranh nổi
tiếng nhất của ông là “Bữa
ăn tối cuối cùng của Chúa Jésu và 12 Tông đồ”
trong nhà thờ Santa Maria delle Grazie. Năm 1506 Leonardo hoàn thành
bức danh họa Mona Lisa
còn gọi (La Gioconda) ngày nay nhiều hoạ sĩ
họa lại bức tranh nầy, nhưng không thể
vẽ nụ cười của người xưa trong
tranh. Hoạ sĩ Sandro
Botticelli (1445-†1510) nổi
tiếng với bức hoạ mẹ Maria bế Chúa hài
đồng cùng các thiên thần. Ngòai ra còn những danh
họa: Donatello, Fra Angelico, Tintoretto, Caravaggio, Bernini, Titian,
Micchelangelo và Raffaello sanzio….
Những triết gia: Marsilo Ficino (1433-†1499)
là nhà nhân chủng học người đầu tiên
dịch nguyên bản các tác phẩm của Platon sang latin,
Niccolo Machiavelli (1469-†1528) nhà triết học chính trị, nhà
ngoại giao nhạc sĩ sau nầy, triết gia Jean-Jacques Rousseau (1712-†1778) ảnh hưởng
đến sự phát triển của lý thuyết xã
hội, của Niccolo. và Giordano Bruno (1648-†1600) triết gia,
khoa học gia là Linh mục một trong những nhân vật
đầu tiên đưa ra ý tưởng về một Trái
Đất vô tận và đồng nhất. Bruno cho rằng
vũ trụ bao la, vô tận trong đó có các sinh vật, các
hành tinh chưa được khám phá. Bruno bị tòa án La Mã
kết tội và bị hỏa thiêu tại Roma 1600. Ông là
tấm gương đầu tiên hy sinh cho khoa học.
Các tác giả văn học
hiện đại là những người đoạt
giải Nobel văn học: nhà thơ quốc gia Giosuè
Carducci (1835-†1907) “phong cách mới mẻ và sức mạnh
trữ tình trong thơ", nhà văn nữ Grazia Deledda (1871-†1936),
nhà văn, nhà soạn kịch Luigi Pirandello (1867-†1936), nhà thơ Sal vatore Quasimondo (1901-†1968) và nhà
thơ nhà phê bình văn học Eugenio Montale (1896-†1981)
Người Ý
rất hâm mộ thể thao vì từ thưở xa xưa có các trận đấu sĩ thời Roma cổ đại, đấu
trường Colosseum là di tích lâu dài, hiện nay có nhiều
câu lạc bộ thể thao, đội banh quốc gia được
chung kết 16 lần giải túc cầu thế giới
(Fußball Weltmeister) giữ chức vô địch 4 lần
(1934-1938-1982 và 2006) và năm 1968 vô địch giải Âu Châu
(Fußball Europameister). Các môn thể thao mùa đông cũng khá phổ biến, nhiều người Ý tranh
tài tại các Olympic. Thế vận Hội mùa đông
được tổ chức tại Ý năm 1956 (Cortina
d’Ampezzo) và năm 2006 (Torino) Hoạt động thể thao
vào các lễ hội ở Ý như Palio cuộc đua Gondola tại
Venezia vào ngày Chủ nhật đầu tiên của tháng 9, các
bộ môn thể thao không thể thiếu trong đời
sống của dân tộc Ý.
Ý phát
triển về Khoa học, văn học, âm nhạc, thể thao… ngoài ra có
thực phẩm phổ thông là: Pizza, Spaghetti. Theo tài liệu
khác nhau cho rằng Pizza nguồn gốc từ Hy Lạp?
Spaghetti là loại mì sản xuất tại Trung Hoa? Không
cần tranh luận người ta đều biết Pizza
ra đời tại Ý vào năm 1889 khi nữ hoàng Margherita
Teresa Giovanni, hoàng hậu của vua Umberto đệ nhất
đến thăm Napoli. Raffaele Esposito, chủ quán
rượu Pietro li Pizzaiolo đã đãi món Pizza là một
đặc sản nổi tiếng. Từ đó nhiều
loại Pizza ra đời là món ăn nhanh thơm ngon đơn
giản. Năm 1905 người Ý tên là Gennaro Lombardi
đến New York lập nghiệp mở tiệm Pizza
đầu tiên trên xứ Mỹ. Nước Đức tuy
gần Ý nhưng cho đến năm 1952 lần
đầu tiên tiệm Pirzza „Sabbie di Capri“ mở ở Würzburg
thuộc tiểu bang Bavaria. Cho đến ngày nay, Pizza và
Spaghetti có mặt ở hầu hết các quốc gia trên
thế giới. Ở mỗi nơi, người ta làm Pizza
hay Spaghetti pha chế thêm bớt gia vị để có
đặc trưng ẩm thực riêng. Người Ý có
thể làm chả giò Việt Nam, nhưng họ không thể
chế nước mắn thơm ngon như các bà nội
trợ người Việt.
Nước Ý đào
tạo nhiều nhân tài cho nhân loại, nhờ những đại
học lâu đời. Trường Đại học Bologna
có từ năm 1088 (mỗi năm theo học 100.000 SV) hiện
nay hàng trăm Đại học đủ các ngành ở
khắp nơi. Đại học lớn nhất là Sapienza
ở Rom có hơn 130.000 sinh viên (so với Việt Nam có
lịch sử 4 ngàn năm Văn hiến, nhưng Đại
học đầu tiên ở Hà Nội thành lập từ
năm 1918)
Từ 1989 các
quốc gia Đông Âu bỏ chế độ CS, làn sóng di cư
từ Đông Âu đến Ý khoảng 1.025.874 người.
Ngoài ra còn có các sắc dân khác như: Albania (348.813)
người Tàu (127.822) Romania (297.570) Ukraina (107188). Thiểu
số người Việt tỵ nạn CS khoảng 3000
người, được Hải quân Ý vớt trên
biển đông năm 1979 và tiếp tục thâu
nhận theo diện nhân đạo của chính phủ và
nhân dân Ý.
Nhìn lại lịch sử
Việt Nam trải qua một ngàn năm Bắc thuộc,
gần một trăm năm nô lệ giặc Tây, nhưng
dân tộc Việt Nam đoàn kết chống ngoại xâm
giành độc lập và giữ gìn bờ cõi, không ai
muốn rời bỏ quê hương. Biến cố
lịch sử ngày 30.4.1975 chấm dứt chiến tranh,
thống nhất đất nước nhưng hàng
triệu người miền Nam tiếp tục bỏ nước,
bất chấp phong ba bão tố hay hải tặc
cướp của, hảm hiếp, giết người;
bất chấp gian khổ khi vượt thoát bằng
đường bộ; hay những nguy hiểm đến
sinh mạng khi làm kiếp thuyền nhân để đi tìm
hai chữ TỰ DO.
Làn sóng vượt biên sôi
động nhất từ năm 1978, 1979 thuyền nhân
Việt Nam đến các nước láng giềng tại Á
Châu bị xua đuổi, chìm tàu, bị hải tặc Thái
hãm hiếp đàn bà, trẻ em. Làm chấn động
lương tâm Thế giới. Cao Ủy Tỵ Nạn (United
Nations High Commissioner for Refugees) kêu gọi các quốc gia
tự do mở vòng tay nhân đạo đón nhận
người Việt tị nạn. Hội nghị Genève,
Juni 1979 các quốc gia Âu Châu đồng ý thâu nhận Thuyền nhân
Việt Nam.
Ngày
27.06.1979 tàu Vittorio Veneto bỏ neo ở Tolone được
lệnh về lại cảng Taranto, chuẩn bị
cuộc hành trình dài đến biển Đông tìm vớt
thuyền nhân Việt Nam. Đây cũng là lần
đầu tiên Hải quân Ý sau đệ Nhị Thế
chiến (1939-1945) rời biển Điạ Trung Hải hoạt
động xa, hải hành dài 12.000 km. Ngày 5.7.1979 lúc 10
giờ từ cảng Taranto, tàu Hải quân dưới
sự chỉ huy của Đô đốc Sergio Agostinelli
của hạm đội thứ 8 của Ý, phối hợp
với các tàu V.Veneto (450 giường), Andrea Doria (270 giường),
Stromboli (112 giường), đều được trang
bị bệnh viện cấp cứu đầy đủ
phương tiện. Lương thực, nước
uống đầy đủ để thi hành sứ
mệnh nhân đạo. Những thuyền trưởng,
thủy thủ đoàn, những người thiện
nguyện y tá, bác sĩ với lòng nhiệt huyết tình
nguyện làm việc nhân đạo trong đó sinh viên Nguyễn Hữu Phước (tàu Stromboli) và hai linh mục: Cha Domenico Vũ Văn Thiện (tàu
Doria) và Đức
ông Philip. Trần Văn Hoài (tàu Veneto) cũng đã có mặt trên đoàn tàu làm
thông dịch.
Đoàn
tàu đến Singapore với hải trình dài
2640 hải lý (tìm kiếm) thuyền nhân VN trên vùng
biển rộng khoảng 250.000 km². Thời gian hoạt động các hải quân Ý trên
biển đông vớt được những ghe, tàu vượt
biên trong cơn “thập tử
nhất sinh” tổng số 907 thuyền nhân. Chiều
ngày 02.8.1979 đoàn tàu trở về cố quốc mang theo
toàn thể thuyền nhân Việt Nam.
Buổi sáng thứ Hai ngày 21.8.1979 đến Venezia, được
đón mừng nồng nhiệt, các phái đoàn đại
diện chính phủ lên tàu thăm chúc mừng thuyền nhân
là Bộ trưởng Quốc phòng, phó bí
thư bộ ngoại giao Zamberletti, tướng tư
lệnh bộ quốc phòng, tư lệnh Hải quân, Giám
đốc văn phòng bộ trưởng, Đức giám
mục, các cơ quan truyền thông báo chí.
Chúng ta
đến xứ sở nầy với đôi bàn tay
trắng, vượt qua những khó khăn thử thách
để hội nhập và làm nên sự nghiệp. Kinh
nghiệm sống là một bài học, một di sản vô
giá cho thế hệ mai sau. Có „ôn cố“ mới có „tri tân“. Người
không có quá khứ là người bị bứng gốc trong
hiện tại và trở thành vô định trong
tương lai. Người Việt dù sống ở
bất cứ nơi nào trên thế giới, đều ý
thức được việc bảo tồn bản
sắc văn hóa dân tộc Việt, duy trì ngôn ngữ
Việt, cùng một tâm trạng, một nỗi niềm
về quá khứ với nhiều biến động
đau thương của một thời để cùng
chia xẻ, gần gũi với nhau hơn.
Đã 30 năm trôi qua nhưng chúng ta nhớ lại kỷ
niệm và không quên tri ân cứu tử của chính quyền
và nhân dân Ý. Chúng ta rời Việt Nam lúc tóc hãy còn xanh, nhưng sau 30
năm thì tóc đã bạc màu thời gian. Nhìn lại sinh
hoạt của Cộng Đồng Người Việt
tại hải ngoại nói chung, đặc biệt tại
Ý hội nhập và trưởng thành trên mọi
phương diện. Nhưng sinh hoạt của người
Việt tại Ý hơi trở ngại, vì người
Việt ở rải rác khắp nơi. Muốn tổ
chức ngày hội ngộ có 500 người tham dự
rất khó. Tuy nhiên ngày 22.8.2009 Hội Người Việt
tại Ý để thể hiện tinh thần „đoàn
kết“ và „ăn trái nhớ kẻ
trồng cây“, không phân biệt người đến trước
người đến sau, cố gắng cùng tổ
chức „Hội Ngộ 30 Ngưòi
Việt Tỵ Nạn Cộng Sản Tại Ý“ và phát
hành Bản Tin „Cuộc Hành Trình
Vượt Biển, được biết ban BTC (2)
đã liên lạc với Bộ Quốc Phòng, Bộ tư
lệnh Hải Quân mời các thuyền trưởng và
thủy thủ đoàn của những chiếc tàu đã
cứu sống người Việt chúng ta trên biển
cả, cảm ơn chính quyền, những nhà bảo
trợ ân nhân người Ý.
Trên tàu 30 năm trước
vẫn còn vang vọng dư âm Lm. Philip đại diện người Việt-Nam phát biểu: “Kính thưa
Đô-đốc, Hạm trưởng, các Sỹ-quan, các
Hạ-sĩ-quan, các Thủy-thủ: Cám ơn vì đã
cứu vớt chúng tôi Cảm ơn tất cả những
ai với tấm lòng của tín đồ Thiên-chúa-giáo đã
hy sinh cho chúng tôi suốt đêm-ngày …Người Ý các vị
có trái tim thật tốt, không ai có thể đối xử
với chúng tôi tốt đến vậy …Chúng tôi đã
“chết-đi-sống-lại” bởi lòng tốt của
các vị … Sáng nay trên phi đạo chúng tôi đã ngắm
nhìn bờ biển Ý một làn gió nhẹ ngọt ngào
mơn-man trên mặt như dấu hiệu chào đón và làm
đầy sự vui sướng trong tim chúng tôi … Các vị
khác hẳn mọi dân khác: với các bạn có một
đồng loại bất hạnh và vì lẽ đó các
bạn phải xả thân..“ (3)
Nhớ
lại những ngày đầu đến Ý còn xa lạ, ngỡ ngàng nhưng
bây giờ là quê hương thứ 2. Con cháu trưởng thành như một người
bản xứ, nhiều người đi
làm có đời sống ổn định mua nhà riêng,
nhiều người đã về hưu non, vui
hưởng tuổi già suy
ngẫm về nhân tình thế thái, cõi nhân sinh và hãnh
diện con cháu thành đạt. Viên
mãn cuộc sống, là điểm dừng của tham
vọng, để tâm hồn thanh thản, không bao giờ
quên những ân tình của đời đã trao.
Kính Chúc Ngày Hội Ngộ 30 năm tại Ý
thành công tốt đẹp.
Tài
liệu tham khảo
Universal
Lexikon Faktum Lexikon Institut
Lexilon
der Gesichte Faktum Lexikon Institut
(1) khoảng 43 triệu du khách
đến Ý. Vatican được gọi là đất
Thánh, nhưng rất tiếc không „hiền“ nhiều tội
phạm lợi dụng vùng đất nầy để móc
túi, giật xách, trộm xe…Du khách phải cẩn thận
tránh những buồn phiền có thể xảy ra…
(2) Nguyễn
Văn Hoàng là bạn một thời PCT, người đã
phổ nhạc “Tóc trắng sân trường” thơ của
thầy Trần Đại Tăng. Hoàng du học Ý năm
1972 là thành viên trong ban Tổ Chức ngày 22.8.2009 tri ơn
chính quyền Ý “bà xã Hoàng là Tô Cẩm Hoa thuyền nhân được
tàu Hải quân Ý vớt năm 1979, theo học trường
quốc gia Âm nhạc Ý. Hai vợ chồng soạn nhạc
phổ thơ tên chung là Hoàng-Hoa” đã đến
Đức hai lần trình diễn nhạc thính phòng. Tôi
ở Munich nhưng thường nghỉ hè, đi chơi
nhiều danh lam thắng cảnh ở Ý và hành hương
Vatican, nên góp bài với BTC, với cái nhìn khách quan của
một du khách, nhưng cùng thân phận là thuyền nhân
của 30 năm về trước.
(3)
Sứ mạng cho Việt Nam của
Đức ông Luigi Callegaro
& Cappellano